Een toespraak van Kremlintegenstander Michail Chodorkovski heeft zondag in Rusland geleid tot chaotische toestanden.

Dat bericht The Moscow Times. De voormalige rijkste man van Rusland sprak via een videolink in een hotel in Sint-Petersburg.

Dat ging niet zonder slag of stoot. De politie viel nog voor het begin van de speech binnen om te zoeken naar drugs en probeerde later het gebouw te evacueren vanwege een bommelding. Daarna werd de stroom afgesloten, maar daar waren de organisatoren op voorbereid. Ze hadden batterijen ingeslagen.

Agenten vroegen de toehoorders van Chodorkovski diverse malen het hotel te verlaten. Daar werd echter geen gehoor aan gegeven. De voormalige zakenman zou tijdens zijn speech niet zijn ingegaan op de gebeurtenissen in het hotel. Hij riep zijn aanhangers via de videoverbinding op “te laten zien dat er een alternatief is voor het huidige regime”.

Yukos in stukken gehakt

Chodorkovski was als topman van oliemaatschappij Yukos ooit de rijkste man van Rusland, maar eindigde in de cel. Officieel zat hij achter tralies wegens financiële malversaties, maar boze tongen beweren dat de Russische president Poetin achter zijn arrestatie zat omdat hij een tegenstander uit de weg wilde hebben. Chodorkovski is de enige oligarch die openlijk kritiek heeft geuit op Poetin.

Yukos werd in stukken gehakt en genationaliseerd, waarbij de meeste onderdelen werden ondergebracht bij staatsolieconcern Rosneft. In juli van dit jaar verloor Rusland een rechtszaak die was aangespannen door aandeelhouders van Yukos. Het Permanent Hof van Arbitrage in Den Haag bepaalde dat Moskou ruim 37 miljard euro moet betalen aan schadeloosstelling.

Het Hof oordeelde dat Russische rechtbanken erop aanstuurden Yukos failliet te laten gaan om een politieke rivaal van Poetin achter tralies te krijgen. Functionarissen van Rosneft die voor Poetin werkten, voerden beleid door dat was gericht op de vernietiging van Yukos. Moskou wilde vooral het bedrijf bankroet laten gaan om zich vervolgens de waardevolle bezittingen toe te eigenen, aldus de rechters.

De Russische staat is inmiddels in hoger beroep gegaan tegen de uitspraak.

Gratie voor Chodorkovski

Eind vorig jaar verleende Poetin zijn vijand Chodorkovski gratie, die op de rol stond om in 2014 sowieso vrij te komen. Daarop reisde de oud-Yukos-topman naar Zwitserland, waar hij een verblijfsvergunning voor een jaar kreeg.

Twee dagen na zijn vrijlating zei Chodorkovski geen rol te willen spelen in de Russische politiek en niet van plan te zijn de oppositie tegen Poetin financieel te steunen. Hij uitte dit jaar echter wel stevige kritiek op het Oekraïne-beleid van Poetin.

Volgens Chodorkovski was Rusland medeplichtig aan het geweld dat de Oekraïense politie gebruikte om demonstraties van tegenstanders van de verdreven president Viktor Janoekovitsj neer te slaan. In september steunde hij een protest in Moskou, waarbij tienduizenden betogers demonstreerden toen tegen het feit dat Russische militairen en vrijwilligers in Oost-Oekraïne aan de kant van de separatisten meevechten.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl